Auteurs: H. Aernout Zuiderbaan en H. Charles Vogely
Gepubliceerd in NTVG, december 2019.
Waarom dit onderzoek?
Bij 47% van patiënten met symptomatische gonarthrosis bevindt de artrose zich uitsluitend in het mediale compartiment van de
knie. Bij deze patiënten kan de chirurg kiezen voor een halve knieprothese (HKP), waarbij alleen het artrotische mediale
compartiment wordt vervangen. Het alternatief is de totale knieprothese (TKP), waarbij ook het niet-aangedane laterale
compartiment wordt vervangen. In Nederland werden in 2017 29221 TKP’s geplaatst en ‘slechts’ 3609 HKP’s. Teleurstellende
vroegere resultaten van de HVK en een kortere overlevingsduur volgens de nationale protheseregisters zijn een belangrijke
verklaring voor dit verschil. Door het gebrek aan bewijs van het hoogste niveau blijft het echter onzeker wat de voor- en nadelen
zijn van beide chirurgische behandelingen bij patiënten met geïsoleerde mediale gonarthrosis.
Onderzoeksvraag
Wat zijn de klinische uitkomsten en kosteneffectiviteit van de TKP en HKP bij patiënten met geïsoleerde mediale gonarthrosis?
Hoe werd dit onderzocht?
Deze gerandomiseerde multicentrische studie vond plaats in de periode 2010-2013 in het Verenigd Koninkrijk bij twee groepen
van elk 264 patiënten die een HKP of TKP ondergingen voor geïsoleerde mediale gonarthrosis. De primaire uitkomstmaat was de
Oxford Knee Score (OKS) 5 jaar na de operatie. De OKS is een veelgebruikte, gevalideerde vragenlijst voor het bepalen van pijn en
functie na plaatsing van een knieprothese. Ook werd na 5 jaar gekeken naar het aantal re-operaties, complicaties en de
kosteneffectiviteit van beide behandelingen.
Belangrijkste resultaten
Zowel de TKP als de HKP bleek na 5 jaar effectief als behandeling van geïsoleerde mediale gonarthrosis. Er werd geen verschil
gezien tussen beide groepen in de OKS, de complicaties en het aantal re-operaties. Door de gemiddeld kortere opnameduur, minder
postoperatieve poliklinische controles en net iets betere uitkomsten bleek de HKP een kosteneffectievere behandeling te zijn dan
de TKP.
Consequenties voor de praktijk
In tegenstelling tot eerdere niet-gerandomiseerde studies en registerdata zijn de resultaten van de HKP in deze studie
veelbelovend. Deze eerste gerandomiseerde studie laat zien dat de HKP gepaard gaat met een kortere opnameduur en minder
poliklinische vervolgafspraken, wat resulteert in lagere zorgkosten. De follow-up van deze belangrijke studie bedraagt echter
slechts 5 jaar. Een langere follow-upduur is noodzakelijk om de overlevingsduur van beide knieprothesen en bijkomende
revisieoperaties te analyseren. Tot die tijd kan er op basis van deze studie geen definitief behandeladvies gegeven worden, behalve
de eerder genoemde voordelen van de HKP.
- Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.
Besproken artikel
- Beard DJ, et al. The clinical and cost-effectiveness of total versus partial knee replacement in patients with medial compartment
osteoarthritis (TOPKAT): 5-year outcomes of a randomised controlled trial. Lancet. 2019;394:746-56. Medline
doi:10.1016/S0140-6736(19)31281-4
